Kiła złośliwa

Obraz kliniczny kiły stale ulega pewnej ewolucji i niektóre jej postacie występują obecnie znacznie rzadziej niż dawniej. Składa się na to nie tylko wczesna diagnostyka oraz doskonalsze środki lecznicze, lecz prawdopodobnie odgrywają pewną rolę wahania w nasileniu złośliwości krętków, jak i zmiany w odczynowości chorych. Niektóre opisywane w dawnym piśmiennictwie postacie kiły wczesnej o przebiegu szczególnie ciężkim i złośliwym należą obecnie do rzadkości, niemniej zasługują na uwagę, gdyż ich istnienie podkreśla w sposób szczególnie interesujący indywidualną rolę zakażonego ustroju oraz znaczenie różnych czynników dodatkowych w przebiegu zakażenia kiłowego. Mianem kiły złośliwej (lues maligna) określa się taki przebieg kiły wczesnej, w którym zmiany w skórze i błonach śluzowych są szczególnie nasilone i ciężkie oraz w którym towarzyszą im zmiany ogólnoustrojowe i narządowe. Klasyfikacja różnych odmian kiły złośliwej, z którymi spotykamy się w dawnych podręcznikach, ma obecnie raczej charakter historyczny i praktycznie mało istotny. Niemniej należy o nich wspomnieć, jakkolwiek można i teraz, chociaż bardzo rzadko, spotkać w piśmiennictwie opis pojedynczych przypadków tego rodzaju (Adam i Korting). Przypadki, w których ewolucja zmian kiłowych ulegała znacznemu przyśpieszeniu oraz w których wykwity wykazywały nadmierną tendencję rozpadu, zaliczano do grupy tzw. lues praecox. W przypadkach tych nieraz już w kilka miesięcy po zakażeniu występowały zmiany charakterystyczne dla kiły późnej III okresu (tertiarismus praecox) lub miały charakter zmian mieszanych i przejściowych, pomiędzy kiłą wczesną i późną. Przypadki takie rozpoznawano jako lues secundaria-tertiaria. Przypadki, w których obok zmian skórnych typowych dla II okresu kiły występowały również cięższe zmiany narządowe, określano jako lues gravis. Przypadki, które łączyły cechy lues praecox i lues gravis oraz które wykazywały oporność na leczenie (leczenie dawniej) stosowanymi środkami, czyli rtęcią) i w przebiegu których nieraz występowały ujemne odczyny serologiczne, zaliczono do kiły złośliwej (lues maligna). Również znamienną cechą kiły złośliwej była nieobecność odczynu ze strony węzłów chłonnych. Obecnie zarówno w praktyce klinicznej, jak i w piśmiennictwie tego rodzaju przypadki są wyjątkową rzadkością. Ostatnio opisali przypadek kiły złośliwej Adam i Korting. Kiła złośliwa według jednych autorów występuje u osób z obniżoną lub załamaną odpornością, a więc u chorych na gruźlicę lub inne choroby wyniszczające, u alkoholików itp. Według innych opinii — u osób hiperergicznych, 1. nadmiernej odczynowości, a więc u osób młodych i silnych. Niewątpliwie ostateczną odpowiedź może dać tylko lepsze poznanie procesów odpornościowych zachodzących w przebiegu kiły. Wydaje się jednak, że zjawisko kiły złośliwej może się zmieścić w ogólnych ramach zjawisk odpornościowych 2. różnic indywidualnych, jakie zachodzą również w przebiegu innych chorób zakaźnych. Zwraca się uwagę na trudności rozpoznawcze w kile złośliwej. W rozpadających się wykwitach skórnych bardzo trudno wykryć krętki blade. Nieobecność odczynu ze strony węzłów chłonnych oraz ujemne odczyny serologiczne mogą całkowicie zdezorientować badającego lekarza. Wydaje się jednak, że przy obecnym udoskonaleniu metod serologicznych, ich dużej czułości i swoistości, trudności te dają się łatwiej pokonywać, niż dawniej.