Zmiany stawowe w przebiegu kiły nabytej

Patogeneza zmian swoistych w stawach w przebiegu kiły wiąże się z posocznicą krętkową i przenikaniem krętków do nasad kości lub błon maziowych stawów. Mimo że kiłowe uszkodzenia stawów znane i opisywane były od dawna, dopiero w 1924 r. wykazano obecność zjadliwych krętków bladych w płynie wysiękowym stawów (Chesney, Kemp, Resnik). Częstość występowania kiłowych zmian w obrębie stawów jest dość trudna do oceny ze względu na brak ścisłych kryteriów diagnostycznych oraz brak badań sekcyjnych na większym materiale. Z nielicznych opracowań statystycznych przytoczymy tylko wyniki badań Robinsona z 1953 r. Autor ten twierdzi, że mniej niż 1% osób zakażonych kiłą cierpi na swoiste schorzenia stawowe, a nie więcej niż 0,1—0,5% przypadków chorób stawów jest pochodzenia kiłowego. Ze względu na charakter zmian anatomopatologicznych dawniej odróżniano kiłowe uszkodzenia stawów pierwotnie maziówkowe oraz pierwotnie kostne (Weliaminow, oraz Virchov i Vollkmann — cyt. przez Frangemheima). W nowszych opracowaniach (Beitzike; Paszkiewicz; Chiari i Zeitlhofer) uwzględnia się raczej podział na procesy wysiękowe i kilakowe. Podział taki jest bardziej przydatny w praktyce klinicznej. Zmiany wysiękowe spotyka się na ogół w kile wczesnej, natomiast kilakowe — w kile późnej. Większość autorów podkreśla, że chrząstki pokrywające nasady kostne w przebiegu kiłowych chorób stawów pozostają nie zmienione. Z badań Freunda wynika jednak, że również chrząstki ulegają uszkodzeniu. Bardzo interesujące są wyniki badań mikroskopowych przeprowadzonych przez Hoffmanna. Oto w przypadku wysiękowego kiłowego zapalenia stawów stwierdził on w maziówce stawowej, obok zmian zapalnych (w postaci nacieku złożonego głównie z komórek nabłonkowatych i plazmatycznych), również zmiany nekrotyczne, charakterystyczne dla kilaków. Spostrzeżenie to wskazuje na sztuczność podziału klasyfikacyjnego i możliwości istnienia postaci przejściowych. O ile chodzi o lokalizację swoistych zmian stawowych w kile, to na pierwszym miejscu wymienić tu należy sławy kolanowe (w 52% przypadków wg Weliaminowa). W dalszej kolejności najczęściej zajęte są stawy: łokciowe, biodrowe oraz barkowe (Weliaminow, Friedman).