Objawy przedmiotowe – niepowikłane kiłowe zapalenie tętnicy głównej

Najważniejszym objawem jest wybitna akcentacja II tonu na tętnicy głównej, który staje się uderzająco głośny, kłapiący, często dźwięczny, z odcieniem metalicznym. Wyraźna akcentacja zależy od zmian w budowie ściany tętnicy głównej, a może także jest związana ze zbliżeniem się rozszerzonej tętnicy do przedniej ściany klatki piersiowej. Dźwięczny II ton słyszy się nawet wtedy, gdy na tle kiłowym powstanie organiczna niedomykalność zastawek półksiężycowatych tętnicy głównej. Rozpoznanie kiłowego zapalenia tętnicy głównej ułatwia skojarzenie wzmożenia II tonu na tętnicy głównej z prawidłowym ciśnieniem tętniczym. Akcentacji często towarzyszy głośny, nawet szorstki szmer skurczowy. Szmer ten jest najsilniejszy w pierwszym międzyżebrzu po stronie prawej i rozprzestrzenia się do tętnicy szyjnej i podobojczykowej prawej, rzadko także lewej. Landau i Held zwrócili uwagę, że czasem zdarzają się przypadki kiły tętnicy głównej ze szmerem skurczowym najsilniejszym w lewej tętnicy pod- obojczykowej. Objaw ten, nazwany przez autorów objawem lewej tętnicy podobojczykowej, spostrzega się w przypadkach kiły tętnicy głównej z największymi zmianami w tym miejscu, w którym jej łuk przechodzi w część zstępującą. Znacznie rzadziej występuje nie charakterystyczny objaw tętnienia w dołku jarzmowym. Objaw ten ujawnia się rzadko, jeżeli kiła przebiega bez organicznej niedomykalności zastawek półksiężycowatych tętnicy głównej oraz bez dużego tętniaka. Opukiwaniem niekiedy wykrywa się nieznaczne stłumienie na mostku na poziomie pierwszego i drugiego żebra, przekraczające w prawo prawy brzeg mostka na szerokość 2—3 cm. Stłumienie jest wyraźniejsze podczas badania chorego w pozycji stojącej lub siedzącej, a zwłaszcza przy pochyleniu ku przodowi. Kodejszko, Miedziński i Zgliczyński oraz Zawadowski podkreślają znaczenie badania radiologicznego w kile tętnicy głównej, zwracając szczególną uwagę na rozszerzenie części wstępującej lub luku, rzadziej części zstępującej a’orty, i mniej lub bardziej rozlegle zwapnienia, głównie w części wstępującej tętnicy głównej. Steinberg podkreśla, że rozległe blaszki wapniowe w opuszce tętnicy głównej zazwyczaj występują dopiero wtedy, gdy zmiany są rozległe i w proces kiłowy wciągnięte są również zastawki, tak że ten wynik badania rtg nie ma dużej wartości w rozpoznaniu niepowikłanego zapalenia tętnicy głównej. Autor ten proponuje badanie amgiofcardiograficzne, ujawniające wyraźnie rozszerzenie części wstępującej aorty i pozwalające także na uchwycenie nierówności ściany aorty, głównie w części nadzastawkowej, w której znacznie częściej występują zmiany w kiłowym zapaleniu aorty, a wyjątkowo rzadko w miażdżycy.