Zmiany kostno-stawowe w kile nabytej

Porównując piśmiennictwo syfilidologiezne polskie i zagraniczne z pierwszych dziesięcioleci bieżącego stulecia z piśmiennictwem lat ostatnich dostrzega się wyraźne zmniejszenie zainteresowania zmianami kiłowymi w układzie kostno-stawowym. Wiąże się to niewątpliwie ze stale malejącą częstością występowania tych zmian. Ze świeższych, większych opracowań tego zagadnienia w piśmiennictwie polskim wymienić należy monografię Brunera, poświęconą zmianom kostnym w kile wrodzonej, oraz rozdział w podręczniku chorób wenerycznych Jabłońskiej. Z opracowań zagranicznych na uwagę zasługuje obszerne omówienie tych zmian przez Stokesa i wsp. w Modern Clinical Syphidology oraz rozdział opracowany przez Chiariego i Zeitlhofera w uzupełnionym wydaniu podręcznika Jadassohna. Częstość występowania zmian kiłowych w narządzie ruchu zasługuje na krótkie omówienie. Istnieją statystyczne opracowania tego zagadnienia. I tak Mc Kelvey i Turner (cyt. przez Stokesa) częstość zmian kostnych oceniają na 8,8% ogółu chorych na kiłę. Mierzećki w materiale sekcyjnym ocenia; tę częstość na 3,2%. Buchman i Lieberman przebadawszy 2400 chorych na kiłę zmiany w układzie szkieletowym stwierdzili u 5%. Wśród chorych na kiłę Kliniki Dermatologicznej Śląskiej AM z lat 1952—54 stwierdzono zmiany kostne u 1,4% ogółu. Oczywiście, częstość zmian kostnych kształtuje się różnie w zależności od stadium rozwojowego infekcji. O ile w kile wczesnej są one rzadsze (różne statystyki oceniają ich częstość na 0,5—6,3%), to w kile późnej są one daleko częstsze. Dawniejsze statystyki oceniały ich występowanie na 20—30% ogółu przypadków. Ostatnio jednak nawet w tym okresie choroby zmiany w układzie szkieletowym stają się coraz rzadsze. Warto tu przytoczyć opracowane przez Towpika materiały dotyczące 819 przypadków kiły późnej objawowej z lat 1950—1954 oraz 1127 przypadków z lat 1960—1964. Omawiając tę stosunkowo dużą liczbę przypadków kiły późnej, autor nie wymienia w ogóle zmian patologicznych w układzie kostnym. Podział zmian kostnych w przebiegu kiły nabytej powinien uwzględniać, obok siedziby i cech klinicznych, także rodzaj zmian anatomopatologicznych. Z wielu istniejących klasyfikacji oprzemy się na opracowanej przez Frangenheima z uwagi na jej przejrzystość i dobrą przydatność w pracy klinicznej. Autor ten odróżnia następujące postacie zmian kostnych w kile nabytej: 1. Zapalenie okostnej: a. zwykłe (zwane także wytwórczym), b. kilakowe. 2. Zapalenie kości i szpiku: a. zwykłe, b. kilakowe (w tej grupie odróżnia się procesy zlokalizowane oraz rozsiane). Jak wiele innych podziałów stosowanych w medycynie, tak i cytowany nie zawsze odpowiada różnorodności zmian klinicznych i niejednokrotnie wyodrębnia tylko fragmenty procesu chorobowego. Warto tu przytoczyć opinię Campbella. Autor ten wszystkie wymienione powyżej postacie uważa za stadia rozwojowe jednego procesu chorobowego, w którym odróżnić należy zmiany wsteczne (dotyczące szpiku) oraz wytwórcze (dotyczące okostnej). Zdaniem tego autora pierwotne są zmiany w szpiku, a wtórnie dopiero proces chorobowy obejmuje tkankę kostną oraz okostną. Za słusznością poglądów Campbella mogłyby przemawiać warunki anatomo-fizjologiczne występujące w szpiku (rozgałęziona sieć naczyń krwionośnych i chłonnych przy zwolnionym przepływie chłonki), sprzyjające osiedlaniu się krętków bladych. Olbrzymia większość autorów zgadza się jednak na oddzielenie zmian okostnowych od zmian kostno-szpikowych.