Objawy – kiłowa niedomykalność zastawek tętnicy głównej

W niedomykalności zastawek tętnicy głównej chorzy często już w okresie wydolności krążenia odczuwają bicie serca, zwłaszcza podczas chodzenia i leżenia na lewym boku, poza tym uskarżają się na tętniące bóle i zawroty głowy, uzależnione od ucisku otaczającej tkanki przez naczynia nadmiernie rozszerzające się w okresie skurczu lewej komory. Na uwagę zasługują skargi na ściskające bóle w okolicy serca, szczególnie po wysiłkach fizycznych, i bóle za mostkiem typu aortalgii. Duszność w niepowikłanej niedomykalności organicznej zastawek tętnicy głównej w okresie wydolności krążenia zdarza się rzadko, natomiast ujawnia się w czasie niewydolności lewokomorowej, początkowo jako duszność powysiłkowa, następnie jako napadowa duszność nocna (asthma caidiale), szczególnie gdy procesowi kiłowemu w aorcie i na zastawkach towarzyszą zmiany swoiste w mięśniu sercowym. Oglądaniem stwierdza się, zwłaszcza u osób młodych z podatną klatką piersiową, znaczne uwypuklenie okolicy sercowej, będące wyrazem przerostu i rozszerzenia lewej komory. Ponadto oglądaniem i dotykiem stwierdza się rozlane, silnie podnoszące, oporne, tzw. kopulaste uderzenie koniuszkowe, przesunięte ku dołowi do szóstego, a nawet siódmego międzyżebrza i w lewo do przedniej linii pachowej. W drugim międzyżebrzu prawym przy mostku spostrzega się nieraz wyraźne tętnienie, zależne od rozszerzenia wstępującej części tętnicy głównej, które powstaje na skutek tłoczenia przez lewą komorę zwiększonej ilości krwi. W tym samym miejscu dotykiem dość często stwierdza się koci mruk, jako wyraz szmeru rozkurczowego. Lewa granica względnego stłumienia sercowego bywa przesunięta w lewo, nieraz do przedniej linii pachowej, natomiast granica górna i prawa są zazwyczaj prawidłowe. Sylwetka serca przybiera konfigurację aortalną, z dużym rozszerzeniem lewej komory serca przy zachowanej talii serca. Przy znacznej rozstrzeni lewej komory może dojść do rozszerzenia pierścienia włóknistego, na którym jest umocowana zastawka dwudzielna, i powstająca względna niedomykalność zastawki dwudzielnej doprowadza do przerostu, a później do rozszerzenia lewego przedsionka, co ujawnia się w postaci tzw. zmineralizowanej konfiguracji aortalnej. Charakterystycznym objawem niedomykalności zastawek tętnicy głównej jest długi, głośny, chuchający szmer rozkurczowy, słyszalny w drugim prawym międzyżebrzu. Bardzo rzadko szmer ten może znikać albo nie występować, jeśli ubytki w zastawkach półksiężycowatych są bardzo małe lub bardzo znaczne, a także gdy wypełnienie krwią tętnicy głównej jest małe, tak że ilość krwi wracającej do lewej komory jest niedostateczna do wywołania szmeru. W wymienionych przypadkach serce nie sygnalizuje szmerem swej wady; są to wady bezgłośne lub okresy bezgłośne w przebiegu wady.