Anatomia patologiczna – kiła serca

Zmiany w mięśniu sercowym kojarzą się zazwyczaj z kiłowym zapaleniem tętnicy głównej, zwłaszcza z jednoczesnym zajęciem tętnic wieńcowych serca. Kiłowe zmiany w sercu w późnym okresie kiły mogą występować w postaci kilaków o różnym umiejscowieniu i zapalenia mięśnia sercowego. W osierdziu można spotkać zarówno kilaki (pericarditis gummosa), jak i swoiste zapalenie wysiękowe (pericarditis exsudativa luetica) oraz swoiste zapalenie zarostowe (pericarditis adhaesiva luetica). Kilaki w sercu mogą być różnej wielkości, zarówno odosobnione, jak i liczne. Świeże kilaki są miękkie, galaretowate, staTsze bywają zbite, wewnątrz zserowaciałe. Duże kilaki, stercząc do światła komory lub do przedsionka, mogą wywołać zwężenie ujść; w wyjątkowych przypadkach może powstać zwężenie ujścia tętniczego lewego, wywołane przez kilak usadowiony tuż poniżej zastawki (stenosis ostii aortae subvalvularis). W razie wyleczenia kilaki pozostawiają blizny (myocarditis iibrosa). Zmiany włókniste w mięśniu sercowym mogą powstawać na tle zakażenia kiłowego także, bez poprzednich zmian kiloikowych lub obok nich w postaci oiggisk ograniczonych (myocarditis circumscripta) lub sprawy rozlanej (myocarditis diilusa). Zmiany włókniste mogą powstawać bezpośrednio w mięśniu sercowym, bez uszkodzenia tętnic wieńcowych. Prócz zmian w samym mięśniu sercowym kiła może w sercu uszkadzać układ przewodzący wywołując zupełne rozkojarzenie serca (Weinstein, Kampeier, Harwood) lub częściowe zahamowanie przewodzenia (Lutembacher). Zmiany mogą być różne; kilaki, blizny po nich, zwapnienia pokilakowe oraz zmiany włókniste. Ponieważ układ przewodzenia ma odrębne unaczynienie, może być on zupełnie nie uszkodzony pomimo ciężkich zmian kiłowych w samym mięśniu sercowym. Boss, Leffkowitz i Freud opisali rozległe zmiany zwyrodnieniowe śluzo-waciejące w mięśniu sercowym, które doprowadziły do zerwania nitki ścięgnistej. Autorzy ci sądzą, że zmiany śluzo-waciejące są formą uszkodzenia tkanki łącznej w wyniku nadmiernej reakcji antygen-przeciwciało w przebiegu zakażenia kiłowego.