Terapia schematu jest rodzajem psychoterapii wywodzącej się z nurtu psychologii behawioralnej, związanej ze schematem zachowania nazywanym „bodziec-reakcja”. Obejmuje terapię osób, mających problemy emocjonalne w dzieciństwie lub wczesnej dorosłości, które w późniejszych etapach życia zmagają się z tego powodu z zaburzeniami osobowości.
Zaburzenia osobowości występują jako trwałe, zakorzenione wzorce, za pomocą których osoba postrzega rzeczywistość i środowisko wokół niej, ale nie są one przystosowawcze, czyli nie znajdują odzwierciedlenia w klasycznym pojmowaniu rzeczywistości. Wzorce te są jednak na tyle silnie ukształtowane, iż powodują problemy w życiu społecznym, ze względu na posiadanie pewnego zniekształconego obrazu środowiska.
Psychoterapia schematu jest zatem unikalnym rodzajem psychoterapii, podczas której terapeuta poprzez odgrywanie powtórnego rodzicielstwa lub podejście związane z nasiloną terapią stara się odtworzyć przeszłe doświadczenia mogące mieć wpływ na pojawienie się dysfunkcjonalnych schematów i przywrócić je do prawidłowego działania.