Zakażenie równoczesne kiłą i rzeżączką

Od czasu wprowadzenia antybiotyków do leczenia rzeżączki powstał problem ich maskującego działania na równoczesne z rzeżączką zakażenie kiłą. Częstość występowania równoczesnego zakażenia kiłą i rzeżączką waha się, wg opinii różnych autorów w szerokich granicach: od 23% (Keldbeck i Marcusen) do 3%, a nawet 0,84% (Gaaze). Nasze własne doświadczenie wykazuje, że zjawiska tego nie można lekceważyć. W razie równoczesnego zakażenia kiłą i rzeżączką penicylina, podana przed okresem ujawnienia się objawów kiły, leczy rzeżączkę, lecz również powoduje znaczne opóźnienie wystąpienia objawów kiły wczesnej, a czasami bezobjawowy jej przebieg w tym okresie. W tych przypadkach kiła zostaje wykryta dopiero w okresie nawrotowym lub w wyniku przypadkowego badania serologicznego krwi. Aby uniknąć maskującego działania penicyliny, próbowano stosować w leczeniu rzeżączki streptomycynę (Francja). Lecz po kilku latach stwierdzono liczne przypadki całkowitej oporności gonokoków na streptomycynę, w związku z czym zaniechano jej masowego stosowania. Stosowanie innych antybiotyków o szerokim spektrum działania może powodować taki sam efekt maskujący jak penicyliny. Stosowanie penicyliny w leczeniu rzeżączki w dawkach, które mogłyby spowodować wyleczenie również ewentualnie współistniejącego zakażenia kiłą, zarówno ze względów ekonomicznych, jak i ze względu na częstszą możliwość występowania uczuleń nie byłoby słuszne. Wobec powyższego została wprowadzona w naszym kraju obowiązkowa kontrola serologiczna i kliniczna wszystkich chorych leczonych penicyliną z powodu rzeżączki. Obowiązuje badanie serologiczne i kliniczne przed rozpoczęciem leczenia, w 3 i 6 mieś. po leczeniu. Słuszność tej zasady potwierdza praktyka, gdyż częstość wykrywanych w ten sposób przypadków kiły wynosi 5—8%. Od początku leczenia rzeżączki wskazane jest zatem zwracanie uwagi na możliwość wystąpienia odczynu Łukasiewicz-Jarisch-Herxheimera w kilka godzin po podaniu penicyliny. Odczyn gorączkowy po podaniu penicyliny powinien zwracać uwagę na możliwość równoczesnego zakażenia i kiłą, i rzeżączką.